1. Tuisonderwys is heeltemal wettig in Suid-Afrika. Jou reg om jou kinders se onderwys self te behartig, word verskans in die Grondwet van die land. Daar is egter meer wette wat voorskryf presies hoe jy tuisonderwys moet aanpak. Die Pestalozzi Trust is ’n waghond wat ’n oog hou oor  die regte en belange van tuisskolers. Voordat jy begin tuisskool, sluit by hulle aan en maak so seker jy hoef jou nie oor enige wetlike aspekte te bekommer nie

2. Aan die begin van jou tuisskoolpaadjie het jy soveel as moontlik inligting nodig. Hier is ’n paar plekke waar jy meer inligting oor tuisonderwys kan kry:

1. Facebookgroepe (sommige groepe is geslote, doen aansoek om lid te word)
2. Tuisskool SA forum (stuur ’n e-pos en vra of jy lid mag word)
3. SA Homeschoolers (webwerf)
4. Blogs van ander tuisskoolma’s

Ja, jy kan self tuisskool

3. Ja, jy kan jou kinders self leer! Daar is immers miljoene ouers wêreldwyd wat dit reeds doen. In Suid-Afrika is daar ongeveer 100 000 kinders wat tuisskool. In Amerika, die land waar tuisskool die gewildste is, is daar 2.5 miljoen tuisgeskoolde kinders.

4. Skole het baie fabriekagtige eienskappe: Leerders word in klompe geassesseer volgens hulle ouderdom en die doelwit van skool is om kinders te produseer wat taamlik eenvormig is. Vir baie eeue het mense egter op ander maniere ook geleer.

Bekende mense is al getuisskool

5. Hier is drie voorbeelde van bekende mense wat getuisskool is.

1. CS Lewis, geliefde skrywer van die Narnia-reeks, is vir die eerste deel van sy lewe getuisskool.
2. Die wenner van die Nobelprys vir Fisika, Edwin Schrödinger (ja, die ou wat die moeilik-verstaanbare argument oor die kat in die boks gemaak het) is tot op 11 jaar getuisskool.
3. Nadat Thomas Edison, die beroemde uitvinder, vir twaalf weke in ’n skool was, het die onderwyser gekla dat die hiperaktiewe, aandagafleibare Thomas “moeilik” was. Sy ma het hom toe by die huis gehou en self geleer.

6. Tegnologie maak leer moontliker en makliker as ooit. In die Middeleeue het mense kilometers en kilometers te voet afgelê om ’n biblioteek te kon uitkom, want dit was die enigste plek waar daar boeke was. Maar vandag is dinge anders: Jy hoef nie meer jou kind na die skool toe te vat nie, danksy die internet bring jy die skool na jou kind toe. Daar is video’s, aanlynklasse, e-boeke te kies en te keur.

7.  Tuisonderwys is ontwerperonderwys. Dis ’n manier van leef van jou toelaat om aan te pas by jou gesin se unieke omstandighede. As jou kinders byvoorbeeld goed is met sport, of uitstaande vaar op akademiese gebied, laat tuisonderwys jou toe om ʼn meer plooibare of versnelde skedule te volg.

Doen tuisskool so ver as moontlik in jou moedertaal

8. Doen sover as wat jy kan moedertaalonderwys. Navorsing het oor en oor gewys dis beter. Die eerste taal wat jy aanleer, jou moedertaal, setel in ’n vinniger deel van jou brein as waar jy enige tweede taal aanleer. Daardie eerste, primêre taal is voertuig waarmee jou kind alles gaan leer wat hy moet leer, ook enige volgende tale.

9. Daar is net twee vakke wat enige kind regtig nodig het om te leer: taal en Wiskunde.

10. As jou kinders se taalvermoë en -begrip goed is, kan hulle enige nuwe vakinhoud lag-lag bemeester. Dit is daarom die moeite werd om tyd te belê om jou kinders se woordeskat uit te bou en hulle te deurdrenk met die grammatikale struktuur van hulle moedertaal. Jy doen dit veral deur elke dag ten minste vir een uur lank vir jou kinders voor te lees.

Wiskunde is amper soos nog ’n taal wat jy vir jou kinders moet leer, die taal van die wetenskap en die sake-wêreld. Maar Wiskunde is ook noodsaaklik as mens kos maak en koek bak, ’n begroting opstel en jou belasting moet uitwerk. As jou kinders basiese berekeninge kan doen, sal hulle hul makliker kan handhaaf in die lewe. Let wel: tot laat-laerskool-ouderdom moet hulle regtig net alles tel en in groepies rangskik. Maak Wiskunde so konkreet en deel van die alledaagse lewe as wat jy kan.

Tuisskool: kies onderwerp waarin jou kind belangstel

11. Wat van die res van die vakke? Daar is so geweldige kennisontploffing aan die gebeur in die wêreld dat jy onmoontlik vir jou kinders alles kan leer wat daar te wete is. Tans verdubbel kennis elke 13 maande. Om die prentjie vir jou duideliker te maak: die kennis wat ons tans het, is gelykstaande aan 20 miljoen vierlaaikabinette propvol dokumente. Jou kinders kan nie van alles leer nie, jy moet kies. En hoe kies jy? Deur te fokus op dit wat jou kinders die interessantste vind, want dis wat hulle gaan onthou en geniet.

Jou belangrikste take as tuisskoolouer

12. As tuisskoolouer is jou belangrikste taak om jou kinders te leer HOE om te leer. Hulle generasie sal vir die res van hulle lewens moet aanhou leer en daarom moet jy van jou kinders lewenslange leerders maak. Deur hulle toe te laat om te leer oor dinge waarin hulle belangstel, hou jy hulle houding jeens leer positief.

13. Jou ander belangrike taak is om jou kinders bloot te stel aan ’n wye en interessante wêreld. Sorg dat daar boeke in julle huis is, gaan gereeld biblioteek toe, kyk saam met jou kinders in interessante video’s, gesels oor wêreldgebeure, lees vir hulle voor uit ’n wye verskeidenheid vakke en onderwerpe.

Wat jy vir tuisskool moet weet oor hoe kinders leer

14. Lig jouself in oor die basiese teorieë oor hoe mense leer. Soos: Kinders leer die beste as hulle probleme moet oplos. Moet daarom asseblief tog net nie begin met die gereedskap waarmee probleme opgelos word nie. Konfronteer hulle met die probleem. Kyk byvoorbeeld hier hoe Elon Musk dit verduidelik. 

15. Moet nooit vir jou kind die antwoord gee nie. Verskaf eerder steierwerk waarmee hy self by die antwoord kan uitkom. Werk ook altyd op die vlak waar jou kind hom tans bevind. Dis van die sleutelaspekte van iemand met die naam van Vygotsky se idees oor leer. Hier is ’n kort video daaroor.

16. Kinders dink anders as grootmense en hulle verstand ontwikkel volgens sekere fases. Daarom is dit dom om van ‘n negejarige te verwag om hoogs-abstrakte Wiskunde te doen as hy nog in die konkrete fase is. Dis maar een van die insigte van die groot Switserse pediater, Jean Piaget.

17. Nog belangrike idees van Piaget is dat ’n kind net kennis kan opdoen deur die kennis self te konstrueer. Hy sê ons is gedurig besig om ons eie kennis te skep en te organiseer. Die kind moet kennis altyd sy eie maak, die onderwyser of ouer kan dit nie vir hom doen nie. ’n Kind is nie soos ’n leë houer wat die onderwyser of ouer met kennis kan vul nie.

Onthou dat daar konsolidasie moet plaasvind as jy tuisskool

18. Daar is iets soos konsolidasiefases in die leerproses. Jou kind het tyd nodig om inligting te absorbeer. In sulke tye kan dit vir jou voel of geen leer plaasvind nie. As jy rustig bly oor hierdie konsolidasiefases kan jou kind jou soms daarna verras deur skielik ’n groot sprong in sy kennis te maak.
Dis hoekom baie tuisskolers nie lief vir toetse en eksamens op laerskoolouerderom nie.

19. Deur ingewikkelde en moeilike take in klein, hanteerbare stappies af te breek, maak jy dit vir jou kind moontlik om suksesvol te wees. Meer nog: Jy maak dit ook vir jouself moontlik om met tuisskool vol te hou as jy vir julle klein, haalbare doelwitte stel.

Die 5 hoofstrome in tuisskool

20. Daar is basies vyf hoofstrome in tuisonderwys. Verskillende mense gaan by verskillende aanslagte aanklank vind. Kyk hierdie video en jy sal baie beter verstaan. Om te kies watter benadering die beste vir jou gaan werk, moet jy veral nadink oor jou gesin se waardes en wat vir julle die belangrikste is. Hier is ’n kort opsomming van die vyf benaderings:

1. Tradisioneel – skool soos wat jy dit tien teen een self ervaar het. As dit vir jou na die beste benadering klink, gaan jy die meeste hou van ‘n voorafverpakte kurrikulum, met toetse, take en eksamens. 
2. Klassieke onderwys – bestaande uit onderskeidelik ’n grammatikale, dialektiese en retoriese fase soos wat die kind ryp word. Die klassieke benadering se klem val daarop om die kind geleidelik te leer om te dink.
3. Charlotte Mason – gebruik lewende boeke. Terugvertelling, mondeling en skriftelik, is belangrik. Verder ook tydlyne sodat kinders kan sien waar gebeure inpas. Hier gaan dit daaroor dat jou kinders hulle eie verbande leer vorm.
4. Eenheidstudies – kies ’n tema en doen dan vir ’n paar weke take wat met hierdie tema verband hou. Hier val die klem dat jy leer deur te doen. 
5. Die skoollosse benadering – die lewe self is jou leerskool. Kinders het byvoorbeeld hulle eie besighede, help ouers op ’n plaas of met ’n ander onderneming. Deur so sulke ware lewenservarings kry kinders die nodige blootstelling aan al die vaardighede en kennis wat hulle nodig het. As jy graag ’n voorbeeld wil sien van hoe ’n Suid-Afrikaanse gesin dit toepas, hier is ’n onderhoud waarna jy gerus kan luister.

21. Jy kan ook ’n eklektiese benadering volg, waar jy stukkies van al vyf die manier hierbo gebruik. Wiskunde doen jy byvoorbeeld op die tradisionele manier met toetse en eksamens, maar Geskiedenis leer julle deur eenheidstudies. Of Wiskunde leer jou kinders net deur die skoollosse benadering deur die finansies van hulle hoenderboerdery te behartig, maar jy gebruik Charlotte Mason se terugvertelling vir Afrikaans.

Om suksesvol te tuisskool moet jy voortdurend aanpassings maak

22. Selfs nadat jy ’n basiese manier gekies het, gaan jy vind dat jy steeds in julle alledaagse skooldagroetine aanpassings sal moet maak. Wat vir jou vriendin gaan werk, gaan nie altyd vir jou werk nie. Eksperimenteer! Byvoorbeeld: Doen vir ʼn hele week net Wiskunde en handel so ʼn kwartaal se werkinhoud af. Of doen elke dag bietjie Wiskunde, maar doen dit vroeg in die oggend.

23. Sorg dat jy tuisskoolvriende maak, jy het vriende nodig en jou kinders ook. Facebook is ’n goeie plek om uit te vind watter ondersteuningsgroepe in jou omgewing beskikbaar is. Sommiges reël gesamentlike uitstappies of kuierkanse. Ander vergader met ’n spesifieke belangstelling in gedagte, soos om robotte te bou of boeke te lees.

24. Jy het nie nodig om jou te kwel dat jou tuisgeskoolde kinders nie goed gesosialiseerd gaan wees. Daar is al baie navorsing daaroor gedoen en tuisskolers vaar in baie opsigte net so goed en selfs beter as nie-tuisskolers.

25. Sien mooi na jouself om, maak tyd vir rus en ontspan. Vind tyd om die lewe te geniet. Die hele tuisskoolproses draai om jou. Sorg dat jy nie uitbrand nie.