Lus om jou kinders se onderwys heeltemal anders aan te pak as wat jy op skool gedoen het? Lus om die vreugde terug te kry in julle tuisleer? Kom ek stel jou dan voor aan iemand wat onderwyswêreld van haar tyd se aannames en gebruike omgekeer het. Haar naam was Charlotte Mason. Sy is net na die Groot Trek in 1842 in Wallis gebore.

Charlotte Mason het aan die wêreld ses dikke boeke nagelaat oor haar manier van opvoeding. Die meeste tuisskolers sê hulle begin gewoonlik lees aan haar laaste boek Towards A Philosophy of Education wat in 1923 verskyn het.

Charlotte Mason in Afrikaans

Omdat sy so baie geskryf het, is dit moeilik om haar werk op te som, maar ek het gedink dis goed om ook vir Afrikaanse tuisskoolma’s van Charlotte Mason se manier van doen te vertel. Haar metode en filosofie is omvattend, so dink dus asseblief aan hierdie skryfsel van my as bloot ʼn eerste kennismaking met Charlotte.

Hiermee my poging om jou bekend te stel aan sewe van haar beste benaderings. Ek het probeer om elke keer vir jou ʼn praktiese toepassing te gee hoe jy die Charlotte Mason filosofie vandag nog in jou huis kan begin gebruik.

Ons skop af met haar bekendste aanhaling:

“Onderwys is ʼn atmosfeer, ʼn dissipline, ʼn lewe.”

Al drie hierdie dinge is belangrik, want mens moet na die kind as ʼn totale mens kyk, het Charlotte geglo.

1. Charlotte Mason in Afrikaans: onderwys is ’n atmosfeer

Met atmosfeer het sy bedoel die omgewing waarin kinders grootword. Die manier waarop die ouers na die lewe en die wêreld kyk, het ʼn geweldige invloed op die kind. Kinders absorbeer baie van hulle tuisomgewing. Charlotte Mason het gereken die atmosfeer waarin kinders grootword, maak tot ʼn derde van hulle opvoeding uit.

Hoe lyk die atmosfeer in jou huis? Na watter musiek luister julle? Waaroor gesels julle aan die etenstafel? Hoe maak jy jou huis mooi? Sien jou kind hoe jy ʼn begroting opstel? Dis alles dinge wat jou kind indrink en by jou leer.

2. Charlotte Mason in Afrikaans: onderwys is ’n dissipline

Hiermee het sy bedoel kinders moet goeie gewoontes aanleer, wat hulle karakter help vorm. By die aanleer van hierdie goeie gewoontes moet die ouer nie op al die goeie gewoontes gelyk klem lê nie, maar hulle een vir een vir die kind aanleer. Sy het veral drie gewoontes beklemtoon.

3. Gewoonte nommer 1: gee jou volle aandag

Hierdie gewoonte kan byvoorbeeld aangeleer word tydens kunswaardering, iets wat vir Charlotte Mason baie belangrik was. Sy het voorgestel dat die kind gereeld met die wêreld se beste kuns in aanraking kom.

Só werk haar metode vir kunswaardering: Wys vir die kinders ʼn afdruk van ʼn mooi skildery. Vra hulle vra om vir ʼn volle vyf minute net doodstil daarna te sit en kyk. Eers dan moet hulle vertel wat hulle alles in die kunswerk raakgesien het. Beperk die hele les tot ʼn kwartier. Charlotte Mason was ook ʼn groot voorstander van kort lessies vir veral kinders van laerskoolouderdom.

4. Gewoonte nommer 2: doen jou bes

Charlotte Mason het ʼn interessante manier gehad om kinders te leer skryf. Hulle moes elke dag ʼn stuk uit ʼn goeie boek of die Bybel afskryf. Die lengte van die stuk hang van die kind se ouderdom af.

Deur versigtig aandag aan die besonderhede te gee en seker te maak elke komma, punt en hoofletter is op sy plek en elke woord is reg gespel, leer hulle om hulle bes te doen. Hierdie is maar een manier om dié belangrike gewoonte aan te leer.

5. Gewoonte nommer 3: leer ter wille van leer self

Om te wys hoe hierdie beginsel in haar onderwysmodel werk, kies ek weer een van die dinge waarvoor sy bekendste is. Charlotte Mason had ʼn broertjie dood aan gemorsboeke, wat saamgeflans is net om ʼn onderwerp te dek en wat na kinders toe afpraat. Sy wou gehad het kinders moet uit “lewende” boeke leer.

Lewende boeke is boeke wat verkieslik in vertelformaat geskryf is deur iemand met ʼn passie vir die spesifieke onderwerp. Dis boeke wat boei en wat mens meesleur en wat ʼn onderwerp vir jou laat lewe kry. Sorg dat jou kinders gereeld met sulke boeke te doene kry. Het jy al ons leeslys vir Afrikaanse tuisskolers, wat meer as 250 sulke boeke het? Vul die vormpie onderaan hierdie artikel in, teken in op my poslys en kry so toegang tot die leeslys.

6. Bring tyd buite deur

Navorsing wys dat vandag se generasie kinders baie minder tyd buite deurbring as hulle ouers. Gits, kinders bring deesdae minder tyd buite deur as gevangenes. Charlotte Mason sou baie onrustig gewees het oor hierdie geneigdheid van moderne mense.

Sy het geglo kinders moet een maal per week op ʼn lang wandeling in die natuur gaan. Die klem moes op kinders se eie waarneming val en nie op die ouer of onderwyser wat ʼn praatjie gee nie.

Buiten vir die lang weeklikse natuurwandeling moes kinders elke dag ʼn beduidende deel van hulle dag buite deurbring. En onthou, Charlotte het in Engeland gebly, nie juis bekend vir sy lekker klimaat nie. In Suid-Afrika het ons geen verskoning dat ons kinders nie meer buite is nie.

7. Charlotte Mason in Afrikaans: onderwys is ’n lewe

Baie van die maniere van lesgee en leer wat hierbo reeds aandag gekry het, wys dat Charlotte Mason geglo het leer en lewe is dieselfde ding. Iets soos ʼn spesiaal afgekampte “pedagogiese ruimte” is onsin. Sy wou hê kinders moet leer brei en houtwerk doen, maar ook lang stukke uit Shakespeare en die Bybel uit hulle koppe leer. Hulle moes ʼn musiekinstrument leer speel en sing. Hulle moes ʼn joernaal hou van hulle natuuruitstappies en dit vul met illustrasies en notas oor hulle waarnemings. Hulle moes voluit leef sodat hulle voluit kon leer.

En dan is daar terugvertel — een van Charlotte Mason se bekendste tegnieke

Charlotte Mason het ’n baie goeie manier gehad om seker te maak kinders begryp en onthou wat hulle gelees en gehoor het. Dis haar tegniek van terugvertel. Hier word terugvertel vollediger beskryf.

As jy ’n uitdrukbare bladsy in PDF formaat oor hierdie sewe tegnieke van Charlotte Mason wil hê, vul die vorm hieronder in, teken in op my poslys en kry so toegang tot die drukstuk.